Математика 6 сынып
Қиылысатын
түзулер.
Вертикаль
бұрыштар
Алдабергенова А.Д.
№ 10 ЖББ орта мектептің
математика пәні мұғалімі
Сабақ мақсаты:
Білімділік. Қиылысатын түзулер мен вертикаль бұрыштардың анықтамасын беру. Есептер шығару барысында білімдерін нақтылау, ой қорытындылау, алған білімдерін баяндауға дағдыландыру.
Дамытушылық . Есеп шығару барысында ережелерді дұрыс пайдалана отырып есте сақтау, логикалық ойлау және математикалық тілде сөйлеу қабілетін дамыту.
Тәрбиелік. Оқушыларды алғырлыққа, шапшандыққа тәрбиелеу, математика пәніне деген қызығушылығын арттыру.
Қайталау сұрақтары:
- Қандай фигура бұрыш деп аталады?
- Бұрыштың градустық өлшемі деген не?
- Бұрыш қалай белгіленеді?
- Қандай бұрыш жазыңқы бұрыш деп аталады?
III. Жаңа сабақ
А
Ой қозғау
Бір нүктеден шыққан екі сәуледен
құралған фигура бұрыш деп аталады .
O
В
Қабырғалары түзу құрайтын
бұрыш жазыңқы бұрыш деп аталады
.
О
F
E
Дөңгелектің диаметрі бойындағы ОА
және ОВ радиус төбелері ортақ (Онүктесі)
және қабырғалары ортақ екі жазыңқы
бұрышты құрайды. Сонда толық бұрыш
.
А
В
о
180 0 *2= 360 0
Түзу шектеусіз фигура
А
В
а
а түзуі
а т
b
b түзуі
а түзуі мен b түзуі қиылысушы түзулер. О -қиылысу нүктесі
О нүктесі а түзуінде де, b
түзуінде де жатады.
О нүктесі - а түзуі мен b
түзуінің ортақ нүктесі.
b
а
2
1
3
O
4
Қиылысатын екі түзудің ортақ
бір ғана нүктесі болады.
2,
3 және
Мысалы:
4
1=50 0 ,
1
=180 0
2
+
2
=180 0- 50 0 =130 0
b
a
2
3
=180 0
2
1
+
3
3
= 180 0- 130 0 =50 0
4
=180 0
3
4
+
4 = 180 0- 50 0 =130 0
Вертикаль бұрыштар анықтамасы.
Бір бұрыштың қабырғалары екінші бұрыштың қабырғаларының созындылары болып келетін екі бұрышты вертикаль бұрыштар деп атайды.
4
3
1
2
- вертикаль бұрыштар;
- вертикаль бұрыштар.
4
3
1
2
- вертикаль бұрыштар;
- вертикаль бұрыштар.
Вертикаль бұрыштар өзара тең.
С
90 0 -қа тең бұрыш
тік бұрыш деп аталады .
О
В
E
90 0 -тан үлкен бұрыш
доғал бұрыш деп аталады
О
F
C
90 0 -тан кіші бұрыш
сүйір бұрыш деп аталады .
О
D
"Кім жүйрік" ойыны
С
?
30 0
А
В
Жауабы: 150 0
"Кім жүйрік" ойыны
С
?
15 0
А
В
Жауабы: 165 0
"Кім жүйрік" ойыны
С
?
45 0
А
В
Жауабы: 135 0
"Кім жүйрік" ойыны
С
120 0
?
В
А
Жауабы: 60 0
125 0
40 0
"Кім жүйрік" ойыны
E
D
A
?
O
B
Жауабы: 55 0
"Кім жүйрік" ойыны
C
A
D
70 0
?
O
B
E
F
Жауабы: 70 0
№ 1106. Суреттегі қиылысатын түзулерді және олардың қиылысу нүктелерін тауып, оқыңдар.
a,b түзулері О нүктесінде
b
a
.
.
F
E
c
а,с түзулері E нүктесінде
.
O
a,d түзулері D нүктесінде
.
.
d
b,c түзулері F нүктесінде
K
D
b,d түзулері K нүктесінде
№ 1107. О нүктесінде неше түзу қиылысады? Осы түзулердің
қиылысуынан пайда болған:
3,
2,
1,
6
5,
4,
бұрыштардан
вертикаль бұрыштарын табыңдар
2
3
1
4
6
5
130 0
40 0
№ 1110.
ЕОB=130 0
AОC=?
ЕОD=40 0
E
D
A
O
B
C
Жауабы: 90 0
F
№ 1108 1). Екі түзудің О нүктесінде қиылысуынан пайда болған бұрыштар өзара тең болса, бұрыштардың әрқайсысы неше градустан болады?
b
а
О
№ 1108.2 Үш түзудің О нүктесінде қиылысуынан пайда
болған бұрыштар өзара тең болса, бұрыштардың
әрқайсысы неше градустан болады .
2
3
1
4
О
6
5
Жауабы: 60 0
№ 1109. а және b түзулерінің қиылысуынан
пайда болған бұрыштардың градустық
өлшемін табыңдар?
4-?
3,
2,
1=40 0 .
a
1
2
4
3
b
№ 1114.
40 0
80 0
COB=?
DОF=80 0 .
AОE=40 0 ,
A
D
E
O
F
C
Жауабы: 60 0
B
№ 1115. NP,KL және EF түзулері O нүктесінде қиылысады. EOK=35 0 ; NOK=85 0
KOP бұрышының және EOP бұрышының градустық өлшемдерін табыңдар.
35 0
85 0
О
E
K
N
P
L
F
Сөзжұмбақты шешу
Т
Ү
З
У
1.Қандай бұрыштар өзара тең?
2. 90 0 –тан кіші бұрыш
3. Қабырғалары түзу құрайтын бұрыш .......
бұрыш деп аталады .
4. Бұрыштың өлшем бірлігі...
Үйге тапсырма:
- 7.1. Қиылысатын түзулер.
- № 1111, №1116 есептер.
Сау болыңыздар!
