![Математика 6 сынып Қиылысатын түзулер. Вертикаль бұрыштар Алдабергенова А.Д. № 10 ЖББ орта мектептің математика пәні мұғалімі](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_0.jpg)
Математика 6 сынып
Қиылысатын
түзулер.
Вертикаль
бұрыштар
Алдабергенова А.Д.
№ 10 ЖББ орта мектептің
математика пәні мұғалімі
![Сабақ мақсаты: Білімділік. Қиылысатын түзулер мен вертикаль бұрыштардың анықтамасын беру. Есептер шығару барысында білімдерін нақтылау, ой қорытындылау, алған білімдерін баяндауға дағдыландыру. Дамытушылық . Есеп шығару барысында ережелерді дұрыс пайдалана отырып есте сақтау, логикалық ойлау және математикалық тілде сөйлеу қабілетін дамыту. Тәрбиелік. Оқушыларды алғырлыққа, шапшандыққа тәрбиелеу, математика пәніне деген қызығушылығын арттыру.](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_1.jpg)
Сабақ мақсаты:
Білімділік. Қиылысатын түзулер мен вертикаль бұрыштардың анықтамасын беру. Есептер шығару барысында білімдерін нақтылау, ой қорытындылау, алған білімдерін баяндауға дағдыландыру.
Дамытушылық . Есеп шығару барысында ережелерді дұрыс пайдалана отырып есте сақтау, логикалық ойлау және математикалық тілде сөйлеу қабілетін дамыту.
Тәрбиелік. Оқушыларды алғырлыққа, шапшандыққа тәрбиелеу, математика пәніне деген қызығушылығын арттыру.
![Қайталау сұрақтары:](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_2.jpg)
Қайталау сұрақтары:
- Қандай фигура бұрыш деп аталады?
- Бұрыштың градустық өлшемі деген не?
- Бұрыш қалай белгіленеді?
- Қандай бұрыш жазыңқы бұрыш деп аталады?
![III. Жаңа сабақ А Ой қозғау Бір нүктеден шыққан екі сәуледен құралған фигура бұрыш деп аталады . O В Қабырғалары түзу құрайтын бұрыш жазыңқы бұрыш деп аталады . О F E](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_3.jpg)
III. Жаңа сабақ
А
Ой қозғау
Бір нүктеден шыққан екі сәуледен
құралған фигура бұрыш деп аталады .
O
В
Қабырғалары түзу құрайтын
бұрыш жазыңқы бұрыш деп аталады
.
О
F
E
![Дөңгелектің диаметрі бойындағы ОА және ОВ радиус төбелері ортақ (Онүктесі) және қабырғалары ортақ екі жазыңқы бұрышты құрайды. Сонда толық бұрыш . А В о 180 0 *2= 360 0](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_4.jpg)
Дөңгелектің диаметрі бойындағы ОА
және ОВ радиус төбелері ортақ (Онүктесі)
және қабырғалары ортақ екі жазыңқы
бұрышты құрайды. Сонда толық бұрыш
.
А
В
о
180 0 *2= 360 0
![Түзу шектеусіз фигура А В а а түзуі а т b b түзуі](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_5.jpg)
Түзу шектеусіз фигура
А
В
а
а түзуі
а т
b
b түзуі
![а түзуі мен b түзуі қиылысушы түзулер. О -қиылысу нүктесі О нүктесі а түзуінде де, b түзуінде де жатады. О нүктесі - а түзуі мен b түзуінің ортақ нүктесі. b а 2 1 3 O 4 Қиылысатын екі түзудің ортақ бір ғана нүктесі болады.](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_6.jpg)
а түзуі мен b түзуі қиылысушы түзулер. О -қиылысу нүктесі
О нүктесі а түзуінде де, b
түзуінде де жатады.
О нүктесі - а түзуі мен b
түзуінің ортақ нүктесі.
b
а
2
1
3
O
4
Қиылысатын екі түзудің ортақ
бір ғана нүктесі болады.
![2, 3 және Мысалы: 4 1=50 0 , 1 =180 0 2 + 2 =180 0- 50 0 =130 0 b a 2 3 =180 0 2 1 + 3 3 = 180 0- 130 0 =50 0 4 =180 0 3 4 + 4 = 180 0- 50 0 =130 0](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_7.jpg)
2,
3 және
Мысалы:
4
1=50 0 ,
1
=180 0
2
+
2
=180 0- 50 0 =130 0
b
a
2
3
=180 0
2
1
+
3
3
= 180 0- 130 0 =50 0
4
=180 0
3
4
+
4 = 180 0- 50 0 =130 0
![Вертикаль бұрыштар анықтамасы. Бір бұрыштың қабырғалары екінші бұрыштың қабырғаларының созындылары болып келетін екі бұрышты вертикаль бұрыштар деп атайды. 4 3 1 2 - вертикаль бұрыштар; - вертикаль бұрыштар.](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_8.jpg)
Вертикаль бұрыштар анықтамасы.
Бір бұрыштың қабырғалары екінші бұрыштың қабырғаларының созындылары болып келетін екі бұрышты вертикаль бұрыштар деп атайды.
4
3
1
2
- вертикаль бұрыштар;
- вертикаль бұрыштар.
![4 3 1 2 - вертикаль бұрыштар; - вертикаль бұрыштар. Вертикаль бұрыштар өзара тең.](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_9.jpg)
4
3
1
2
- вертикаль бұрыштар;
- вертикаль бұрыштар.
Вертикаль бұрыштар өзара тең.
![С 90 0 -қа тең бұрыш тік бұрыш деп аталады . О В E 90 0 -тан үлкен бұрыш доғал бұрыш деп аталады О F C 90 0 -тан кіші бұрыш сүйір бұрыш деп аталады . О D](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_10.jpg)
С
90 0 -қа тең бұрыш
тік бұрыш деп аталады .
О
В
E
90 0 -тан үлкен бұрыш
доғал бұрыш деп аталады
О
F
C
90 0 -тан кіші бұрыш
сүйір бұрыш деп аталады .
О
D
![](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_11.jpg)
"Кім жүйрік" ойыны
С
?
30 0
А
В
Жауабы: 150 0
![](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_12.jpg)
"Кім жүйрік" ойыны
С
?
15 0
А
В
Жауабы: 165 0
![](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_13.jpg)
"Кім жүйрік" ойыны
С
?
45 0
А
В
Жауабы: 135 0
![](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_14.jpg)
"Кім жүйрік" ойыны
С
120 0
?
В
А
Жауабы: 60 0
![125 0 40 0](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_15.jpg)
125 0
40 0
"Кім жүйрік" ойыны
E
D
A
?
O
B
Жауабы: 55 0
![](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_16.jpg)
"Кім жүйрік" ойыны
C
A
D
70 0
?
O
B
E
F
Жауабы: 70 0
![№ 1106. Суреттегі қиылысатын түзулерді және олардың қиылысу нүктелерін тауып, оқыңдар. a,b түзулері О нүктесінде b a . . F E c а,с түзулері E нүктесінде . O a,d түзулері D нүктесінде . . d b,c түзулері F нүктесінде K D b,d түзулері K нүктесінде](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_17.jpg)
№ 1106. Суреттегі қиылысатын түзулерді және олардың қиылысу нүктелерін тауып, оқыңдар.
a,b түзулері О нүктесінде
b
a
.
.
F
E
c
а,с түзулері E нүктесінде
.
O
a,d түзулері D нүктесінде
.
.
d
b,c түзулері F нүктесінде
K
D
b,d түзулері K нүктесінде
![№ 1107. О нүктесінде неше түзу қиылысады? Осы түзулердің қиылысуынан пайда болған: 3, 2, 1, 6 5, 4, бұрыштардан вертикаль бұрыштарын табыңдар 2 3 1 4 6 5](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_18.jpg)
№ 1107. О нүктесінде неше түзу қиылысады? Осы түзулердің
қиылысуынан пайда болған:
3,
2,
1,
6
5,
4,
бұрыштардан
вертикаль бұрыштарын табыңдар
2
3
1
4
6
5
![130 0 40 0 № 1110. ЕОB=130 0 AОC=? ЕОD=40 0 E D A O B C Жауабы: 90 0 F](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_19.jpg)
130 0
40 0
№ 1110.
ЕОB=130 0
AОC=?
ЕОD=40 0
E
D
A
O
B
C
Жауабы: 90 0
F
![№ 1108 1). Екі түзудің О нүктесінде қиылысуынан пайда болған бұрыштар өзара тең болса, бұрыштардың әрқайсысы неше градустан болады? b а О](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_20.jpg)
№ 1108 1). Екі түзудің О нүктесінде қиылысуынан пайда болған бұрыштар өзара тең болса, бұрыштардың әрқайсысы неше градустан болады?
b
а
О
![№ 1108.2 Үш түзудің О нүктесінде қиылысуынан пайда болған бұрыштар өзара тең болса, бұрыштардың әрқайсысы неше градустан болады . 2 3 1 4 О 6 5 Жауабы: 60 0](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_21.jpg)
№ 1108.2 Үш түзудің О нүктесінде қиылысуынан пайда
болған бұрыштар өзара тең болса, бұрыштардың
әрқайсысы неше градустан болады .
2
3
1
4
О
6
5
Жауабы: 60 0
![№ 1109. а және b түзулерінің қиылысуынан пайда болған бұрыштардың градустық өлшемін табыңдар? 4-? 3, 2, 1=40 0 . a 1 2 4 3 b](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_22.jpg)
№ 1109. а және b түзулерінің қиылысуынан
пайда болған бұрыштардың градустық
өлшемін табыңдар?
4-?
3,
2,
1=40 0 .
a
1
2
4
3
b
![№ 1114. 40 0 80 0 COB=? DОF=80 0 . AОE=40 0 , A D E O F C Жауабы: 60 0 B](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_23.jpg)
№ 1114.
40 0
80 0
COB=?
DОF=80 0 .
AОE=40 0 ,
A
D
E
O
F
C
Жауабы: 60 0
B
![№ 1115. NP,KL және EF түзулері O нүктесінде қиылысады. EOK=35 0 ; NOK=85 0 KOP бұрышының және EOP бұрышының градустық өлшемдерін табыңдар. 35 0 85 0 О E K N P L F](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_24.jpg)
№ 1115. NP,KL және EF түзулері O нүктесінде қиылысады. EOK=35 0 ; NOK=85 0
KOP бұрышының және EOP бұрышының градустық өлшемдерін табыңдар.
35 0
85 0
О
E
K
N
P
L
F
![Сөзжұмбақты шешу Т Ү З У 1.Қандай бұрыштар өзара тең? 2. 90 0 –тан кіші бұрыш 3. Қабырғалары түзу құрайтын бұрыш ....... бұрыш деп аталады . 4. Бұрыштың өлшем бірлігі...](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_25.jpg)
Сөзжұмбақты шешу
Т
Ү
З
У
1.Қандай бұрыштар өзара тең?
2. 90 0 –тан кіші бұрыш
3. Қабырғалары түзу құрайтын бұрыш .......
бұрыш деп аталады .
4. Бұрыштың өлшем бірлігі...
![Үйге тапсырма: 7.1. Қиылысатын түзулер. № 1111, №1116 есептер. Сау болыңыздар!](http://fsd.compedu.ru/html/2018/04/03/i_5ac3ac464d549/img_phpDWhj2Z_iylysatyn-tzuler_26.jpg)
Үйге тапсырма:
- 7.1. Қиылысатын түзулер.
- № 1111, №1116 есептер.
Сау болыңыздар!