ДОМБЫРА ТАРТУ ШЕБЕРЛІГІН МЕҢГЕРТУ
«Екі шектің бірін қатты
Бірін сәл пәл кем бұра
Қазақ нағыз қазақ емес
Нағыз қазақ домбыра»
Қ. Мырзалиев
Домбыра қазақ халқының ең кең тараған ішекті музыкалық аспабы.Домбыра аспабы халықтың кәсіби өнердің қалыптасуына негіз болған. Шәкіртке домбыра тарту шеберлігін дұрыс меңгертуге, өнерге деген ынта-ықыласын өсіріп, эстетикалық талғамын арттыруға, музыканы дұрыс тындап, тереңдей түсіне білуге тәрбиелеу болып табылады. Сол себепті оқытып үйрету сабақтары домбыра репертуарының озық үлгілері негізінде біртіндеп белгілі бір жүйемен жүргізілгені орынды. Домбыра тартудан бұрын оқушының аспаты ыңғайлы ұстап дұрыс отырып үйренуінің мәні өте зор. Оқытушы мұны жіті қадағалап әр кез назар аударып отыруы тиіс. Домбырашының жалпы музыка танымы аспапты игеру тәсілдерімен тығыз байланыста қатар дамып отыруы керек. Күйшілікті домбыра тарту өнерінің шыңы дейміз. Ендеше, бұл өнерді мұрат тұтқан жас өнерпаздың дәстүрлі орындаушылық ерекшеліктерді мұқият үйренуі – болашақ шеберлікке апарар жолдың алғашқы сүрлеуі болмақ. Осыған орай, мұғалім сабақ барысында шәкіртінің ой-өрісі мен қабілетіне қарай күй өнерін жан-жақты талдап, тереңдете түсіндіріп отыруы тиіс. Болашақ күйші үшін өз бойындағы импровизаторлық қабілетін оятып, оны әрі қарай дамытудың өзіндік мәні бар. Бұл –күйшілік өнерге тән дәстүрлі қасиеттердің бірі. Оқушының сан түрлі шығармаларды домбырада фортепианоның сүйемелдеуімен, орындап, музыка мәдениетінің озық үлгілерімен кеңінен танысуы оның ойнау шеберлігінің артып, ой-өрісінің кеңейе түсуіне игі ықпал етеді. Бұл істі тыңғылықты жүзеге асыру үшін оқытушы оқушыны осы орындаушылық өнердің қыр-сырына тиянақты түрде баули білуі керек. Оқушы орындаушы- музыкант ретінде аспапта ойнау процесі арқылы қалыптасып жетіледі. Сондықтан оқытушының сабақты творчестволық шабытпен тартымды ұйымдастырып, методикалық-эстетикалық тәжірибенің озық үлгілерін ұтымды қолдана білуі қажет. Оқытудың негізгі – көркем шығармамен жұмыс жасау. Мұнда оқушы өзінің кәсіби білімін толықтырып, тәжірибе жинақтайды. Ең бастысы шығарманы өз бетінше үйреніп, орындауға дағдыланады.Оқушының дұрыс күй тартуын дұрыс үйрету үшін, олар дыңа аспапта дұрыс отыруы оны шеберлікпен меңгерту күй саласында мұғалімнің алдында үш міндет қойылады:
1. Карқылы оқушының сезімін ояту.
2. Сезім арқылы күйді саналы түрдетүсіндіруге баулу.
3. Күйді өз шамасына қарай орындай білуге үйретуде орындаушылық шығармашылығын дамыту.
Сонда ғана оқушының өнерге деген қызығушылықтары артып,белсенділік пайда болады.
Домбыра сабағының мұғалімі: Игенбаева Жадыра
