«Зимний фестиваль знаний 2026»

Буряад хэлэнэй хэшээл "Дахуул угэнууд"

Буряад хэлэмнэй баян даа! буряад хэлэеэ буу мартае.

Олимпиады: Русская литература 5 - 11 классы

Содержимое разработки

Һара γдэр: октябриин 15

Хэшээл: буряад хэлэн

Анги: 4

Сэдэб: Дахуул γгэнγγд

Зорилго: Дахуул γгэнγγдтэй танилсуулха, ойлгосо γргэдхэхэ. Дахуул γгын удха, зγб хэрэглэхыень дээшэрγγлхэ.



Предметнэ: ямар γгэтэй холбоотойб гэжэ ойлгуулха, хаанань бэшэгдэдэг бэ гэжэ элирγγлхэ.

Метапредметнэ: хэлэлгэ хүгжөөлгэ үргэдхэхэ,мэдэсэ шадабарияа ажаглажа һургаха, юумэнүүдые холбожо бодомжолхо хүгжөөхэ, тобшолол гаргаха шадабари һайжаруулха.

Личностнэ: хэлэнэй компитентность хараадаа абажа, hурагшадаа улам хγгжѳѳхэ. Υхибуудэй аман хэлэ, зγб γгγγлэлгэ, уншалгын дадал, шадабари γргэдхэхэ, хγгжѳѳхэ. Бэеэ бэе дуулжа, шагнажа, дундаа хэрэлдэнгγй ажал хэхыень хγмγγжγγлхэ, өөрынгөө ажал эмхидхэжэ, сэгнэжэ һургалага.

Yхибүүдэй анхарал дээшэлүүлхэ, ухаан бодолынь эмхидхэжэ hургаха.

Хэрэгсэл: слайд-зураг, карточка дээрэ бэшэгдэhэн γгэнγγд, мультемедийнэ проектор, сэгнэлтын хуудаhан.















Шатанууд

Саг

Багшын ажаябуулалга

hурагшадай ажаябуулалга


  1. Эмхидхэлэй γе









  1. Урда γзэhэнhѳѳ дабталга.

















Проблемнэ асуудал

  1. Шэнэ темэтэй танилсалга























  1. Шэнэ сэдэбтэй танилсуулга

(Теории хэлэнэ)














Бэхижγγлгын шата



Наадан

«Хаана, юун байна»

















  1. Диалог дээрэ ажал ябуулалга.








физминутка


  1. Хэшээлэй дγн галгалга.
















Гэрэй даабари





















Сэгнэлтэ.








2м.









4 м.













5м.






4 м.



















2 м





5м.














2м.







1м.






- Амар мэндээ, γхибγγд!

Манай хэшээлдэ айлшад ерээд байна, урдаhаань хараад мэндэшэлэе даа.

Буряад хэлэнэй хэшээлдэ буряадаараа дуугархабди. Ямараар хэшээлдээ hууха епотойбди бэ? (Шангаар уншаха, гараа ургэхэ, буряадаар дуугарха, сэбэрээр бэшэхэ) Ерэпэн ехэ айлшадые хундэлхэ. Бэеэ бэрхээр харуулха. Тиимэ гу?

Иимэ бэрхээр гоеор ажал хэхэбди гэжэ хэлсээ хадаа, хэшээлээ эхилэе.

Ямар темэ узэжэ дуургээбибди? (падежнууд)

Буряад хэлэндэ хэды падеж бииб? (7) Хэн 7 падеж нэрлэхэб асуудалнуудтайгаарнь?

Ерээпэн зониие хэн гэжэ нэрлэхэбдибди? (айлшад). Стол дээрэ карточканууд. Хоер хоероороо ажал хэхэбди. Ямар дурим баримталжа худэлхэбди? (суг хамта эбтэй худэлхэ, бэе бэедээ тупалха)

Работа на карточках. Групповая работа. 3 минуты


Нэгэдэхи мэдуулэл дэбтэрсоогоо бэшэгты, шухала гэшуудынь ологты, зурагты.

Класс соо хундэтэй айлшад hууна. Хэн? Айлшад (нэрлуулэгшэ) Яанаб? Hууна (хэлэгшэ). Угэ бухэн дээрэнь хэлэгшэ Х бэшэгты. Нэрлуулэгшэ Н бэшэгты. Ямар угэ улооб? Дээрэнь асуудал табигты. ? Соо гэжэ угэ угыгоор мэдуулэлнэй яанаб ?Уншаад узэгтыдаа. Энэ угэ угы мэдуулэлнэй удха угы болошоно. Юмэнэй нэрэтэй холбоотой, хутэрэлдоод ябана.

СЛАЙД картинки

Зурагуудаар мэдуулэнуудые зохеогты.

  1. Миисгэй стол дээрэ гараа.

  2. Миисгэйнууд столой саана hууна.

  3. Корзина соо миисгэй хэбтэнэ.

  4. Сэсэг сонхо дээрэ.

  5. Ручка пенал соо.

  6. Бүмбэгэ стол доро.

-юугээр илгаатайб гэжэ хэлэжэ үгыт?

Энэ слайднууд руу хараад таанад юу ойлгоо гээшэбта? Оло дахин эндэ юун дабтагданаб?

Ямар ажал хэнэб? Ямар угэнуудтэй холбоотой бэ? (юумэнэй нэрэнуудтэй холбоотой)

(эдэ зурапан угэнууднай юумэнэй нэрэнуудтэй холбоотой, юумэнэй нэрэ хойнопонь дахажа ябана)

Ямар дурим гаргажа шадахабди бэ?


Дурим: «Юумэнэй нэрын хойно аминдаа бэшэгдэнэ, юумэнэй нэрэтэй холбоотой»

Номоо нээгээд дахуул угэ юун бэ уншая. Муноо ямар темэтэй танилсаабди бэ?

Дахуул угэнууд.





Номуудаа 51 нюурта неэгты даа, даабари 92.

Нэгэ нэгээр уншаад, таабаринуудые таагты.

Сарюна уншадаа: Хуhан хорёо соо хула морин. (Хэлэн). Ямар γгэниинь илгараад байнаб? «Соо» ямар хэлэлгын хуби болоноб? (дахуул угэнууд).

- Ямар хэлэлгын хубитай холбоотой байна? Хорёо – юум.н.

«Соо» гэhэг γгэмнай юумэнэй нэрые юу хээд байна? (дахаад байна). Тиихэдээ эдэ γгэнγγдые дахуул γгэ гэжэ нэрлээбди.


- Хоёрдохи мэдуулэл Арюна Дашиева уншана: Мγльhэн дээрэ мγнгэн шата (hара).


Хэшээлэймнай темэ ямар байхаб? (Дахуул γгэнγγд). Хэшээлдээ ямар зорилго табихабибди? (Дахуул γгэнγγдтэй танилсаха)


- Ямар юумэ мэдэхэ болохобди ?

- Зγб, бидэ шэнэ хэлэлгын хуби γзэхэбди, дахуул γгэ гэжэ нэрэтэй.


Булта дэбтэрнγγдээ гаргаад, бэшэгты hара γдэрѳѳ. Октябриин 15 Слайд 2

Шэнэ темэе бэшэгты «Дахуул γгэнγγд». (Багша няана самбарта) Повесить на доске Дахуул угэнууд.


- Булта шагнагты даа, дахуул γгэнγγд хубилдаггγй хэлэлгын хуби, мэдγγлэл соо юумэнэй нэрын хойно орожо, γгэнγγдые удхаарань холбодог.


Физминутка.

Зай, эсээ гут? Бэеэ амаруулхамнай гу? Амарае. Минии hойноhоо дабтагты.

Басагад ба хүбүүд

Манай басагад ба хүбүүд

Бүмбэгэдэ адлиханаар дэбхэрэлдэнэ

Тархяараа аалиханаар найгана

Гоеор доошоо hуунад

Гарнуудараа ташана, иигээд

Хүлоороо тоншоно, иигээд

Нюдаргануудаа бажууна, иигээд

Альгануудаа тайлана, иигээд

Альгануудаа бидэ үлеэнэбди

Хургануудаа  hэрюулнэбди.


- 92 даабари сооhоо, ганса дахуул γгэнγγдыень буулгажа бэшэгты.


- Мγнѳѳ паар паараар хγдэлэе. Муноо иимэ даабари.

Группа соо ажал хэхэбди. Нэн тγрγγн хэлэгты даа. Хайшан гээд группа соо ажал хэдэгбди? (-Зγб.)

Таанад слайд дээрэ хараад, дахуул γгэнγγдыень бэшэхэгты. 1-2 минутын хоорондо ажаллаха.

Ном стол ………. хэбтэнэ.

Миисгэй стол …….. хэбтэнэ.

Загаhад уhан ………. байдаг.

ПРОВЕРИТЬ НА СЛАЙДЕ











- Хэшээлнэй дүүрэбэ.

-мүнөөдэр ямар үгэнүүдтэй танилсаабибди?

Хэшээлэй дγн гаргая!

-Бидэ хэшээлдэ юу мэдэхэ болообди, юу шадаха болоодби?

- Ямар шэнэ юумэ мэдэхэ болообта?


-Энэ γзэжэ байhан буряад хэлэе бидэ хγгжѳѳжэ, шудалха хэрэгтэй гγ?


  • «Лестница успеха»:

    • Ученики отмечают своё положение на воображаемой лестнице, где нижняя ступень — «я ничего не понял», а верхняя — «я всё понял». Заа, муноо саарhан дээрэ зураг байна. Таанад тэрээн дээрэ нюур зурагты. Тоон дээрэнь – би ойлгооб, hайнаар худэлооб.

    • Тон бага дээрэнь – би ойлгоогуйб.


Гэрээй даабари 93. Дахуул γгэнγγдтэй мэдγγлнγγдые зохёохо.


Булта мүнөөдэр бэрхээр худэлоот. Бэрхэнуудтэдаа! Баяртай!


Сайн.


Шангаар уншаха, гараа ургэхэ, буряадаар дуугарха, сэбэрээр бэшэхэ


Нэгэ нэгээр уншана.













(Падежнуудые гараабди. )

7.

Таабари таахабди.



Таабари таахабди

Соо илгараад байна

Хорёо


эдэ угэн д 3 падеждэ зохилдоод байна. Зэбсэгэй, хамтын, гаралай падеж.






Дахуул γгэнγγдтэй.

Шагнана.

Табина, сэгнэнэ.






















Шалгана


Дээрэ

Доро

соо



Паар параар худэлдэг дγрим хэлэнэ. Дургээд, шалгана.












Бэеэ бэедээ hайнаар хандаха, хэрэлдэнгуй, эбэтэйгээр.


«Эхэнэрнγγдэй hайндэр».



Сэгнэнэ.


Эбтэйгээр, хэрэлдэнгγй.





Шэнэ хэлэлгын хубитай танилсаабди. Дахуул γгэнγγд. Юумэнэй нэрэдэ залгалдаад байдаг гэжэ мэдээбди


Υхибγγдэй мотиваци дээшэрγγлнэбди,

анхаратайгаар, томоо тарангуй ѳѳhэдѳѳ саашань шудалан γзэхыень хγгжѳѳнэбди.













Гэрэй даабари шалганабди, γрдахи γзэhэн сэдэбγγдээ холбонобди. Υхибγγдэй ухаань ямарабдаа система болоно.

Урда γзэhэн сэдэб нягта холбоотой, хэшээл бγхэн нягта холбоотой гэжэ мэдэхын тула.




Получите свидетельство о публикации сразу после загрузки работы



Получите бесплатно свидетельство о публикации сразу после добавления разработки


Олимпиады «Зимний фестиваль знаний 2026»

Комплекты учителю



Качественные видеоуроки, тесты и практикумы для вашей удобной работы

Подробнее

Вебинары для учителей



Бесплатное участие и возможность получить свидетельство об участии в вебинаре.


Подробнее