Бекбергенова Д.К.- қосымша білім беру педагогі
Ақтөбе қаласы
Тақырып : Актер және сөз өнері. Сахналық кейіпкерді жасау үстінде жұмыс
Мақсат : Актерлік шеберлік элементтері арқылы көркем түрден жаңа түрге түсіруді үйрену .
Міндеттер :
Шығармашлық мобилизациялық дағдыны құрастыру
Актерлік шеберліктің элементтермен танысу.
Жеке қабілеттіліктерін дамыту.
Техникалық құралдар :
1.Музыкалық орталық.
2. Аудиокассеталар, дисктер.
Сабақ жоспары
1.Актерлік дәретхана.
2. Тақырыпқа енгізу.
3.Актерлік шеберлік элементтері арқылы сахналық түр жасау
4. Жеке этюд.
5. Қорытындылау
6. Үй тапсырмасы
Сабақ барысы.
1.Актерлық дәріханасы (15 мин):
Театрлық тәжім.
Пластикалық бой жазу.
Сөйлеу гимнастикасы.
2.Кіріспе
Шәкірттерге сұрақтар :
Сахналық кейіпкер жасаумен сахналық ұжымда кім шұғылданады?
Қандай құралдардың көмегімен қызықты және айқын рөл жасауға болады?
3. Сахналық кейіп жасау үшін актерлік шеберлік элементтері.
1). Анықтамалармен танысу
МИМИКА - беттер бұлшық еттерінің айқын қозғалыстары- — қуаныш, қайғы, көнілі қайту, қанағаттандыру және т.б.
Мимикалар түрлері:
Айтылмаған (рефлекторлық) тұрмыстық мимика;
беттердің бұлшық еттерінің айқын қозғалыстармен актер кейіпкердің көңіл-күйін келтіріп беретін кез-келген (саналы) мимика. Ол кейіпкердің психологиялық мінездемесін анықтауда, сахналық кейіп жасауда актерге көмектеседі.
Мимиканы сөз сияқты жалған мәлімет беру эмоцияларын көрсету үшін, қолдана алады .
ЫМДАР және ПЛАСТИКА – денелердің әр түрлі бөліктерінің, қалыптардың және қозғалыстағы денелердің тілі.
Бет қимылы ымдары сияқты бастың, қолдың және аяқтардың ымдары
Жүріс
Денелер корпустарының әр түрлі бұрылысы.
2) Жаттығу жұмыстары.
1 Тапсырма.
Мимика : Солқылдатып бара жатқан, үздіксіз ауру.( Кәрі адамның бет – әжімдері, катпарланған көз, бұрмалаған ауызға тән сызықтар ).
Ымдар : Кәрі адамдардың қолдары – бұжыр және көріксіз. Саусақтары дірілдеп тұрақты тірек іздейді
Пластикалары : Бас дірілдейді, тізелері бүгілген аяқтар, алға еңкейіңкі күдіс арқа, екі қол екі жақта.
ҚОРЫТЫНДЫ: Бұл элементтердің бәрі кәрі адамға тән.
3) Тапсырма.
Мимика : « Шошытатын қорқыныш » ( көз және ауыз кең ашылған масканы көрсету керек ).
Ым : Қолдар" қауіп-қатер" позициясында – (қол кернеулі, бірақ солқылдақ, шабуылға дайын ).
Пластикалар : Корпус "күту" позициясында » (мойын алға созылған, иықтар көтерілген және аяқтар алшақ кең, секіруге дайын).
Шәкірттер үшін сұрақтар :
Пастикалық этюдтің салған суреттен қандай айырмашылығы бар? Сахналық кейіп
жасау арқылы, актер сахнаға шықпас бұрын не істеу керек?
Кейіпкер жасау үшін қандай көркем құралдар қолдануға болады?
4) Видео бөліктерін көрсетуі – шәкірттердің жеке жұмыстары.
5) Жаттығу тапсырма – Әрбір шәкірт жеке-жеке 3 негізгі оқиғалар бойынша жағдаят ойластырып, көруге тиісті.
6) Жеке пластикалық этюд көрсетуі.
Шәкірттерге сұрақтар :
-Бүгінгі сабақ сізге кейбір актерлік айлаларды меңгеруге көмектесті ме?
- Этюд ойластыруда және рөлді сомдау үстіндегі жұмыста сізге не түсініксіз?
- Қандай этюд бүгін жасай алмадың, және неліктен ?
-Қандай этюд жақсы шықты және неліктен ?
7) Бүгінгі сабаққа баға беру
Қанағаттанарлық (Қолды белге қою)
Жақсы (қолды басқа дейін көтеру)
Өте жақсы (қол бастан жоғары)
"Егер де" "Ұсынылған тосын жағдай"
"Егер де" элементі сахна заңдылықтарының ірге тасын қалайтын жетекші элементтердің бірі болып саналады. "Егер де" – творчествоны бастап беруші болса, "ұсынылған тосын жағдай" – дамытушы элемент. Оның болашақ актерлерді сахнаға дайындаудағы орны ерекше.
Елестету - өмірде бар және болатын, өзіміз білетін жағдайларды тудырса, қиял- өмірде жоқ әрі болмайтын, біз білмейтін, болып көрмеген нәрселерді тудырады. Қиял мен елестету актер үшін аса қажет, сабақтас элементтер. Елестету процесінің негізгі қоздырушы күші: кім?, қашан?, қайда?, неге?, не үшін? және қалай? сұрақтары.
Артистік батылдықтың тікелей дамуы мен қалыптасуы. (Үй жануарларының, жабайы аңдардың, жәндіктердің, өсімдіктердің, құстардың тіршілігін сондай-ақ 3-6 жас аралығындағы балалардың мінез-құлқын зерттеу).
Оқушыларға белгі бойынша қорқыныштан, қуаныштан айғайлап жіберу немесе қарқылдап күлу, еңіреп жылап жіберу, аттандап айқайлау, ит болып үру, әтеш болып шақыру тапсырылады. Мұндай тапсырмалар түрі бірден орындауды талап етеді. Ұзақ дайындықты, ойланып тұруды қажет етпейді. Оқушы көп ойланып, ұзақ дайындалған сайын, берілген тапсырманы орындау, ақтау қиындай түседі. Ұсынылған жаттығулар түрін К.С.Станиславский актердің ішкі акробатикасы деп атаған. Осы принцеп бойынша, жан-жануарларды, аңдарды, жәндіктерді, өсімдіктерді, құстарды бейнелесе немесе 3-6 жас аралығындағы балалардың іс-әрекетін, мінез-құлқын жасаса оқушылардың қиял көзі кеңіген болар еді.
Оқушыларға тапсырма «Егер де» мен «ұсынылған тосын жағдай»
1)Дискотека. Қарны ашқан мысық. Күшіктің дауысы, Жараланған күшік, ашуланған күшік, тауықтың дауысы, жүрісі.
2) Дискотека. Адасқан лақ. Сиырдың дауысы, анасын іздеген бұзау. маймылдың жүрісі, дауысы, тамақ жегені.
3) Этюд «ашыққан күшіктер»
8) Үй тапсырма – жеке пластикалыққ этюдті аяқтап істеу.
